Latin for Beginners
2. inter sē, to each other.
3. proficīscī, mittere. These infinitives depend upon cōnstituit.
4. Before beginning a campaign, food had to be provided. Every fifteen days grain was distributed. Each soldier received about two pecks. This he carried in his pack, and this constituted his food, varied occasionally by what he could find by foraging.
5. Abl. of personal agent, § 501. 33.
6. cōpiās cōgendī, § 501. 37. 1.
7. darētur, audēret, § 501. 43. audēret is not from audiō.
8. cum ... morārētur, § 501. 46.
9. ut ... posset, ... scīret, § 501. 43.
10. Ille, subj. of inquit.
11. huius Germāniae, of this part of Germany.
12. quī ... scīat ... adierit, § 501. 45.
13. ūnum, only one.
14. crūrum, from crūs.
15. prō, for, in place of.
16. elephantīs, § 501. 34.
17. parcunt. What case is used with this verb?
LXXIII. THE STORMING OF A CITY

Pūblius plūrīs diēs in Germāniā morātus1 in Galliam rediit, et ad Caesaris castra sē contulit. Ille quia molestē ferēbat Gallōs2 eius regiōnis obsidēs dare recūsāvisse et exercituī frūmentum praebēre nōluisse, cōnstituit eīs3 bellum īnferre. Agrīs vāstātīs, vīcīs incēnsīs, pervēnit ad oppidum validissimum quod et nātūrā et arte mūnītum erat. Cingēbātur mūrō vīgintī quīnque pedēs4 altō. Ā lateribus duōsitum, praeruptō fastīgiō ad plānitiem vergēgat; ā quārtō tantum5 latere aditus erat facilis. Hoc oppidum oppugnāre, 6cum opus esset difficillimum, tamen cōnstituit Caesar. Et castrīs mūnītīs Pūbliō negōtium dedit ut rēs 7ad oppugnandum necessāriās parāret.

siege shed
VINEA

Rōmānōrum autem oppugnātiō est haec.8 Prīmum turrēs aedificantur quibus mīlitēs in summum mūrum ēvādere possint9; vīneae10 fīunt quibus tēctī mīlitēs ad mūrum succēdant; pluteī11 parantur post quōs mīlitēs tormenta12 administrent; sunt quoque arietēs quī mūrum et portās discutiant. Hīs omnibus rēbus comparātīs, deinde 13agger ab eā parte ubi aditus est facillimus exstruitur et cum vīneīs ad ipsum oppidum agitur. Tum turris in aggere prōmovētur; arietibus quī sub vīneīs conlocātī erant mūrus et portae discutiuntur; ballistīs, catapultīs, reliquīsque tormentīs lapidēs et tēla in oppidum coniciuntur. Postrēmō cum iam turris et agger altitūdinem mūrī adaequant et arietēs moenia perfrēgērunt,14 signō datō mīlitēs inruunt et oppidum expugnant.

1. morātus. Is this part. active or passive in meaning?
2. Gallōs, subj. acc. of the infins. recūsāvisse and nōluisse. The indirect statement depends upon molestē ferēbat.
3. eīs, § 501. 15.
4. pedēs, § 501. 21.
5. tantum, adv. only.
6. cum ... esset, a clause of concession, § 501. 46.
7. ad oppugnandum, a gerund expressing purpose.
8. haec, as follows.
9. possint, subjv. of purpose. Three similar constructions follow.
10. vīneae. These vīneae were wooden sheds, open in front and rear, used to protect men who were working to take a fortification. They were about eight feet high, of like width, and double that length, covered with raw hides to protect them from being set on fire, and moved on wheels or rollers.
11. pluteī, large screens or shields with small wheels attached to them. These were used to protect besiegers while moving up to a city or while serving the engines of war.
12. tormenta. The engines of war were chiefly the catapult for shooting great arrows, and the ballista, for hurling large stones. They had a range of about two thousand feet and were very effective.
13. The agger, or mound, was of chief importance in a siege. It was begun just out of reach of the missiles of the enemy, and then gradually extended towards the point to be attacked. At the same time its height gradually increased until on a level with the top of the wall, or even higher. It was made of earth and timber, and had covered galleries running through it for the use of the besiegers. Over or beside the agger a tower was moved up to the wall, often with a battering-ram (aries) in the lowest story. (See picture, p. 221.)
14. perfrēgērunt, from perfringō.
LXXIV. THE CITY IS TAKEN · THE CAPTIVES ARE QUESTIONED

ballista
BALLISTA

Omnibus rēbus necessāriīs ad oppugnandum ā Pūbliō comparātīs, dēlīberātur in conciliō quod cōnsilium 1oppidī expugnandī ineant.2 Tum ūnus3 ex centuriōnibus, vir reī mīlitāris perītissimus, “Ego suādeō,” inquit, “ut ab eā parte, ubi aditus sit4 facillimus, aggerem exstruāmus5 et turrim prōmoveāmus5 atque ariete admōtō simul mūrum discutere cōnēmur.56Hoc cōnsilium cum omnibus placēret, Caesar concilium dīmīsit. Deinde mīlitēs hortātus ut priōrēs victōriās memoriā7 tenērent, iussit aggerem exstruī, turrim et arietem admovērī. Neque oppidānīs8 cōnsilium dēfuit. Aliī ignem et omne genus tēlōrum dē mūrō in turrim coniēcērunt, aliī ingentia saxa in vīneās et arietem dēvolvērunt. Diū utrimque ācerrimē pugnātum est. Nē vulnerātī quidem pedem rettulērunt. Tandem, 9dē tertiā vigiliā, Pūblius, quem Caesar illī operī10 praefēcerat, nūntiāvit partem11 mūrī ictibus arietis labefactam concidisse. Quā rē audītā Caesar signum dat; mīlitēs inruunt et magnā cum caede hostium oppidum capiunt.

1. oppidī expugnandī. Is this a gerund or a gerundive construction? Cf. § 501. 37.
2. ineant. § 501. 50.
3. ūnus. subj. of inquit.
4. sit. This is a so-called subjunctive by attraction, which means that the clause beginning with ubi stands in such close connection with the subjv. clause beginning with ut, that its verb is attracted into the same mood.
5. All these verbs are in the same construction.
6. Hoc cōnsilium, subj. of placēret. For the order cf. Haec cum, etc., p. 215, l. 22, and note; Id imperātor cum, p. 217, l. 8.
7. memoriā, abl. of means.
8. oppidānīs, § 501. 15.
9. Between twelve and three o’clock in the morning. The night was divided into four watches.
10. operī, § 501. 15.
11. partem, subj. acc. of concidisse.

siege towers, battering rams, siege shed
TURRES, ARIETES, VINEA

Postrīdiē eius diēī, hōc oppidō expugnātō, 12captīvōrum quī nōbilissimī sunt ad imperātōrem ante praetōrium13 addūcuntur. Ipse, lōrīcā aurātā et paludāmentō purpureō īnsignis, captīvōs per interpretem in hunc modum interrogat:14 Vōs quī estis15?

Interpres. Rogat imperātor quī sītis.

Captīvī. Fīliī rēgis sumus.

Interpres. Dīcunt sē fīliōs esse rēgis.

Imperātor. Cūr mihi tantās iniūriās intulistis?

Interpres. Rogat cūr sibi tantās iniūriās intuleritis.

Captīvī. Iniūriās eī nōn intulimus sed prō patriā bellum gessimus. Semper voluimus Rōmānīs esse amīcī, sed Rōmānī sine causā nōs domō patriāque expellere cōnātī sunt.

Interpres. 16Negant sē iniūriās tibi intulisse, sed prō patriā bellum gessisse. 17Semper sē voluisse amīcōs Rōmānīs esse, sed Rōmānōs sine causā sē domō patriāque expellere cōnātōs esse.

Imperātor. 18Manēbitisne in reliquum tempus in fidē, hāc rebelliōne condōnātā?

Tum vērō captīvī multīs cum lacrimīs iūrāvērunt sē in fidē mānsūrōs esse, et Caesar eōs incolumīs domum dīmīsit.

12. captīvōrum ... sunt, the noblest of the captives.
13. The general’s headquarters.
14. Study carefully these direct questions, indirect questions, and indirect statements.
15. See Plate III, p. 148.
16. Negant, etc., they say that they have not, etc. Negant is equivalent to dīcunt nōn, and the negative modifies intulisse, but not the remainder of the indirect statement.
17. Semper, etc., that they have always, etc.
18. Manēbitisne in fidē, will you remain loyal?
LXXV. CIVIL WAR BREAKS OUT BETWEEN CÆSAR AND POMPEY · THE BATTLE OF PHARSALIA

Nē cōnfectō1 quidem bellō Gallicō, 2bellum cīvīle inter Caesarem et Pompēium exortum est. Nam Pompēius, quī summum imperium petēbat, senātuī persuāserat ut Caesarem reī pūblicae hostem3 iūdicāret et exercitum eius dīmittī iubēret. Quibus cognitīs rēbus Caesar exercitum suum dīmittere recūsāvit, atque, hortātus mīlitēs ut ducem totiēns victōrem ab inimīcōrum iniūriīs dēfenderent, imperāvit ut sē Rōmam sequerentur. Summā cum alacritāte mīlitēs pāruērunt, et trānsitō Rubicōne4 initium bellī cīvīlis factum est.

Italiae urbēs quidem omnēs ferē 5rēbus Caesaris favēbant et eum benignē excēpērunt. Quā rē commōtus Pompēius ante Caesaris adventum Rōmā excessit et Brundisium6 pervēnit, inde 7paucīs post diēbus cum omnibus cōpiīs ad Ēpīrum mare trānsiit. Eum Caesar cum septem legiōnibus et quīngentīs equitibus secūtus est, et īnsignis inter Caesaris comitātum erat Pūblius.

Plūribus leviōribus proeliīs factīs, tandem cōpiae adversae ad Pharsālum8 in Thessaliā sitam castra posuērunt. Cum Pompeī exercitus esset bis tantus quantus Caesaris, tamen erant multī quī veterānās legiōnēs quae Gallōs et Germānōs superāverant vehementer timēbant. Quōs9 10ante proelium commissum Labiēnus11 lēgātus, quī ab Caesare nūper dēfēcerat, ita adlocūtus est: “12Nōlīte exīstimāre hunc esse exercitum veterānōrum mīlitum. Omnibus interfuī proeliīs13 neque temerē incognitam rem prōnūntiō. Perexigua pars illīus exercitūs quī Gallōs superāvit adhūc superest. Magna pars occīsa est, multī domum discessērunt, multī sunt relictī in Italiā. Hae cōpiae quās vidētis in 14citeriōre Galliā nūper cōnscrīptae sunt.” Haec15 cum dīxisset, iūrāvit sē nisi victōrem in castra nōn reversūrum esse. 16Hoc idem Pompēius et omnēs reliquī iūrāvērunt, et magnā spē et laetitiā, sīcut certam ad victōriam, cōpiae ē castrīs exiērunt.

Item Caesar, animō17 ad dīmicandum parātus, exercitum suum ēdūxit et septem cohortibus 18praesidiō castrīs relictīs cōpiās triplicī aciē īnstrūxit. Tum, mīlitibus studiō pugnae ārdentibus, tubā signum dedit. Mīlitēs prōcurrērunt et pīlīs missīs gladiōs strīnxērunt. Neque vērō virtūs hostibus dēfuit. Nam et tēla missa sustinuērunt et impetum gladiōrum excēpērunt et ōrdinēs cōnservāvērunt. Utrimque diū et ācriter pugnātum est nec quisquam pedem rettulit. Tum equitēs Pompēī aciem Caesaris circumīre cōnātī sunt. Quod19 ubi Caesar animadvertit, tertiam aciem,20 quae ad id tempus quiēta fuerat, prōcurrere iussit. Tum vērō integrōrum impetum21 dēfessī hostēs sustinēre nōn potuērunt et omnēs terga vertērunt. Sed Pompēius dē fortūnīs suīs dēspērāns sē in castra equō contulit, inde mox cum paucīs equitibus effūgit.

1. With nē ... quidem the emphatic word stands between the two.
2. The Civil War was caused by the jealousy and rivalry between Cæsar and Pompey. It resulted in the defeat and subsequent death of Pompey and the elevation of Cæsar to the lordship of the Roman world.
3. hostem, predicate accusative, § 501. 22.
4. The Rubicon was a small stream in northern Italy that marked the boundary of Cæsar’s province. By crossing it with an armed force Cæsar declared war upon Pompey and the existing government. Cæsar crossed the Rubicon early in the year 49 B.C.
5. rēbus Caesaris favēbant, favored Cæsar’s side. In what case is rēbus?
6. Brundisium, a famous port in southern Italy whence ships sailed for Greece and the East. See map.
7. paucīs post diēbus, a few days later; literally, afterguards by a few days. Cf. paucīs ante annīs, p. 213, l. 12, and note.
7. The battle of Pharsalia was fought on August 9, 48 B.C. In importance it ranks as one of the great battles of the world.
8. Quōs, obj. of adlocūtus est.
10. ante proelium commissum, before the beginning of the battle.
11. Labiēnus, Cæsar’s most faithful and skillful lieutenant in the Gallic War. On the outbreak of the Civil War, in 49 B.C., he deserted Cæsar and joined Pompey. His defection caused the greatest joy among the Pompeian party; but he disappointed the expectations of his new friends, and never accomplished anything of importance. He fought against his old commander in several battles and was slain at the battle of Munda in Spain, 45 B.C.
12. Nōlīte exīstimāre, don´t think.
13. proeliīs, § 501. 15.
14. citeriōre Galliā. This name is applied to Cisalpine Gaul, or Gaul south of the Alps.
15. Haec, obj. of dīxisset.
16. Hoc idem, obj. of iūrāvērunt.
17. animō, § 501. 30.
18. praesidiō castrīs, § 501. 17.
19. Quod, obj. of animadvertit.
20. aciem, subj. of prōcurrere.
21. impetum, obj. of sustinēre.
LXXVI. THE TRIUMPH OF CAESAR

standard-bearer
SIGNIFER

Pompēiō amīcīsque eius superātīs atque omnibus hostibus ubīque victīs, Caesar imperātor Rōmam rediit et 1extrā moenia urbis in campō Mārtiō castra posuit. Tum vērō amplissimīs honōribus adfectus est. Dictātor creātus est, et eī triumphus ā senātū est dēcrētus. 2Quō diē de Gallīs triumphum ēgit, tanta multitūdō hominum in urbem undique cōnflūxit 3ut omnia loca essent cōnferta. Templa patēbant, ārae fūmābant, columnae sertīs ōrnātae erant. 4Cum vērō pompa urbem intrāret, quantus hominum fremitus ortus est! Prīmum per portam ingressī sunt senātus et magistrātūs. Secūtī sunt tībīcinēs, signiferī, peditēs laureā corōnātī canentēs: “Ecce Caesar nunc triumphat, quī subēgit Galliam,” et “Mīlle, mīlle, mīlle, mīlle Gallōs trucīdāvimus.” Multī praedam captārum urbium portābant, arma, omnia bellī īnstrūmenta. Secūtī sunt equitēs, animōsīs atque splendidissimē ōrnātīs equīs vectī, inter quōs Pūblius adulēscēns fortissimus habēbātur. Addūcēbantur taurī, arietēs, 5quī dīs immortālibus immolārentur. Ita longō agmine prōgrediēns exercitus 6sacrā viā per forum in Capitōlium perrēxit.

lictors with fasces
LICTORES CUM FASCIBUS

Imperātor ipse cum urbem intrāret, undique laetō clāmōre multitūdinis salūtātus est. Stābat in currū aureō quem quattuor albī equī vehēbant. Indūtus 7togā pictā, alterā manū habēnās et lauream tenēbat, alterā eburneum scēptrum. Post eum servus in currū stāns auream corōnam super caput eius tenēbat. Ante currum miserrimī captīvī, rēgēs prīncipēsque superātārum gentium, catēnīs vīnctī, prōgrediēbantur; et vīgintī quattuor līctōrēs8 laureatās fascīs ferentēs et signiferī currum Caesaris comitābantur. Conclūdit agmen multitūdō captīvōrum, quī, in servitūtem redāctī,9 dēmissō vultū, vīnctīs10 bracchiīs, sequuntur; quibuscum veniunt longissimō ōrdine mīlitēs, etiam hī praedam vel insignia mīlitāria ferentēs.

Caesar cum Capitōlium ascendisset, in templō Iovī Capitōlīnō sacra fēcit. Simul11 captivōrum quī nōbilissimī erant, abductī in carcerem,12 interfectī sunt. Sacrīs factīs Caesar dē Capitōliō dēscendit et in forō mīitibus suīs honōrēs mīlitārīs dedit eīsque pecūniam ex bellī praedā distribuit.

Hīs omnibus rēbus cōnfectīs, Pūblius Caesarem valēre13 iussit et quam celerrimē ad vīllam contendit ut patrem mātremque salūtāret.

15Dē rēbus gestīs P. Cornēlī Lentulī hāctenus.

1. A victorious general with his army was not allowed to enter the city until the day of his triumph. A triumph was the greatest of all military honors.
2. Quō diē, on the day that, abl. of time.
3. ut ... essent, § 501. 43.
4. Cum ... intrāret, § 501. 46.
5. quī ... immolārentur, § 501. 40.
6. The Sacred Way was a noted street running along one side of the Forum to the base of the Capitoline Hill, on whose summit stood the magnificent temple of Jupiter Capitolinus. This route was always followed by triumphal processions.
7. The toga picta worn by a general in his triumph was a splendid robe of Tyrian purple covered with golden stars. See Plate IV, p. 213.
8. The lictors were a guard of honor that attended the higher magistrates and made a way for them through the streets. On their shoulders they carried the fasces, a bundle of rods with an ax in the middle, symbolizing the power of the law.
9. dēmissō vultū, with downcast countenance.
10. vīnctīs, from vinciō.
12. Simul, etc., At the same time those of the captives who were the noblest.
12. The prison was a gloomy dungeon on the lower slopes of the Capitoline Hill.
13. valēre iussit, bade farewell to.
14. This sentence marks the end of the story.

APPENDIX I

DECLENSIONS, CONJUGATIONS, NUMERALS, ETC.

NOUNS

460. Nouns are inflected in five declensions, distinguished by the final letter of the stem and by the termination of the genitive singular.

First Declension—Ā-stems, Gen. Sing. -ae

Second Declension—O-stems, Gen. Sing.

Third Declension—Consonant stems and I-stems, Gen. Sing. -is

Fourth Declension—U-stems, Gen. Sing. -ūs

Fifth Declension—Ē-stems, Gen. Sing. -ē̆ī

461. FIRST DECLENSION. Ā-STEMS

domina, lady   Stem dominā-   Base domin-
Singular Plural
TERMINATIONS TERMINATIONS
Nom. domina -a dominae -ae
Gen. dominae -ae dominārum -ārum
Dat. dominae -ae dominīs -īs
Acc. dominam -am dominās -ās
Abl. dominā dominīs -īs

a. Dea and fīlia have the termination -ābus in the dative and ablative plural.

462. SECOND DECLENSION. O-STEMS

a. Masculines in -us

dominus, master   Stem domino-   Base domin-
Singular Plural
TERMINATIONS TERMINATIONS
Nom. dominus -us dominī
Gen. dominī dominōrum -ōrum
Dat. dominō dominīs -īs
Acc. dominum -um dominōs -ōs
Abl. dominō dominīs -īs

1. Nouns in -us of the second declension have the termination -e´ in the vocative singular, as domine.

2. Proper names in -ius, and filius, end in in the vocative singular, and the accent rests on the penult, as Vergi´lī, fīlī.

b. Neuters in -um

pīlum, spear   Stem   pīlo- Base pīl-
Singular Plural
TERMINATIONS TERMINATIONS
Nom. pīlum -um pīla -a
Gen. pīlī pīlōrum -ōrum
Dat. pīlō pīlīs -īs
Acc. pīlum -um pīla -a
Abl. pīlō pīlīs -īs

1. Masculines in -ius and neuters in -ium end in in the genitive singular, not in -iī, and the accent rests on the penult.

c. Masculines in -er AND -ir

puer, boy ager, field vir, man
Stems puero- agro- viro-
Bases puer- agr- vir-
Singular TERMINATIONS
Nom. puer ager vir
Gen. puerī agrī virī
Dat. puerō agrō virō
Acc. puerum agrum virum -um
Abl. puerō agrō virō
Plural
Nom. puerī agrī virī
Gen. puerōrum agrōrum virōrum rum
Dat. puerīs agrīs virīs s
Acc. puerōs agrōs virōs s
Abl. puerīs agrīs virīs s

463. THIRD DECLENSION.

CLASSIFICATION I. Consonant Stems

1. Stems that add -s to the base to form the nominative singular: masculines and feminines only.

2. Stems that add no termination in the nominitive singular: a. masculines and feminines; b. neuters.

II. I-Stems. Masculines, feminines, and neuters.

464. I. CONSONANT STEMS

1. Nouns that add -s to the base to form the nominative singular: masculines and feminines only

prīnceps, m., chief mīles, m., soldier lapis, m., stone
Bases or
Stems
prīncip- mīlit- lapid-
Singular TERMINATIONS
Nom. prīnceps mīles lapis -s
Gen. prīn´cipis mīlitis lapidis -is
Dat. prīn´cipī mīlitī lapidī
Acc. prīn´cipem mīlitem lapidem -em
Abl. prīn´cipe mīlite lapide -e
Plural
Nom. prīn´cipēs mīlitēs lapidēs -ēs
Gen. prīn´cipum mīlitum lapidum -um
Dat. prīnci´pibus mīlitibus lapidibus -ibus
Acc. prīn´cipēs mīlitēs lapidēs -ēs
Abl. prīnci´pibus mīlitibus lapidibus -ibus
 
rēx, m., king iūdex, m., judge virtūs, f., manliness
Bases or
Stems
rēg- iūdic- virtūt-
Nom. rēx iūdex virtūs -s
Gen. rēgis iūdicis virtū´tis -is
Dat. rēgī iūdicī virtū´tī
Acc. rēgem iūdicem virtū´tem -em
Abl. rēge iūdice virtū´te -e
Plural
Nom. rēgēs iūdicēs virtū´tēs -ēs
Gen. rēgum iūdicum virtū´tum -um
Dat. rēgibus iūdicibus virtū´tibus -ibus
Acc. rēgēs iūdicēs virtū´tēs -ēs
Abl. rēgibus iūdicibus virtū´tibus -ibus

Note. For consonant changes in the nominative singular, cf. § 233. 3.

2. Nouns that have no termination in the nominative singular

a. Masculines and Feminines

cōnsul, m., consul legiō, f., legion ōrdō, m., row pater, m., father
Bases or
Stems
cōnsul- legiōn- ōrdin- patr-
Singular TERMINATIONS
Nom. cōnsul legiō ōrdō pater
Gen. cōnsulis legiōnis ōrdinis patris -is
Dat. cōnsulī legiōnī ōrdinī patrī
Acc. cōnsulem legiōnem ōrdinem patrem -em
Abl. cōnsule legiōne ōrdine patre -e
Plural
Nom. cōnsulēs legiōnēs ōrdinēs patrēs -ēs
Gen. cōnsulum legiōnum ōrdinum patrum -um
Dat. cōnsulibus legiōnibus ōrdinibus patribus -ibus
Acc. cōnsulēs legiōnēs ōrdinēs patrēs -ēs
Abl. cōnsulibus legiōnibus ōrdinibus patribus -ibus

Note. For vowel and consonant changes in the nominative singular, cf. § 236. 1-3.

b. Neuters

flūmen, n., river tempus, n., time opus, n., work caput, n., head
Bases or
Stems
flūmin- tempor- oper- capit-
Singular TERMINATIONS
Nom. flūmen tempus opus caput
Gen. flūminis temporis operis capitis -is -is
Dat. flūminī temporī operī capitī
Acc. flūmen tempus opus caput
Abl. flūmine tempore opere capite -e
Plural
Nom. flūmina tempora opera capita -a
Gen. flūminum temporum operum capitum -um
Dat. flūminibus temporibus operibus capitibus -ibus
Acc. flūmina tempora opera capita -a
Abl. flūminibus temporibus operibus capitibus -ibus

Note. For vowel and consonant changes in the nominative singular, cf. § 238. 2, 3.

465. II. I-STEMS

a. Masculines and Feminines

caedēs, f., slaughter hostis, m., enemy urbs, f., city cliēns, m., retainer
Stems caedi- hosti- urbi- clienti-
Bases caed- host- urb- client-
Singular TERMINATIONS
Nom. caedēs hostis urbs cliēns -s, -is, or -ēs
Gen. caedis hostis urbis clientis -is
Dat. caedī hostī urbī clientī
Acc. caedem hostem urbem clientem -em (-im)
Abl. caede hoste urbe cliente -e ()
Plural
Nom. caedēs hostēs urbēs clientēs -ēs
Gen. caedium hostium urbium clientium -ium
Dat. caedibus hostibus urbibus clientibus -ibus
Acc. caedīs, -ēs hostīs, -ēs urbīs, -ēs clientīs, -ēs -īs, -ēs
Abl. caedibus hostibus urbibus clientibus -ibus

1. Avis, cīvis, fīnis, ignis, nāvis, have the abl. sing. in or -e.

2. Turris has accusative turrim and ablative turrī or turre.

b. Neuters

īnsigne, n., decoration animal, n., animal calcar, n., spur
Stems īnsigni- animāli- calcāri-
Bases īnsign- animāl- calcār-
Singular TERMINATIONS
Nom. īnsigne animal calcar -e or
Gen. īnsignis animālis calcāris -is
Dat. īnsignī animālī calcārī
Acc. īnsigne animal calcar -e or
Abl. īnsignī animālī calcārī
Plural
Nom. īnsignia animālia calcāria -ia
Gen. īnsignium animālium calcārium -ium
Dat. īnsignibus animālibus calcāribus -ibus
Acc. īnsignia animālia calcāria -ia
Abl. īnsignibus animālibus calcāribus -ibus

466. THE FOURTH DECLENSION. U-STEMS

adventus, m., arrival cornū, n., horn
Stems adventu- cornu-
Bases advent- corn-
Singular TERMINATIONS
MASC. NEUT.
Nom. adventus cornū -us
Gen. adventūs cornūs -ūs -ūs
Dat. advent (ū) cornū -uī (ū)
Acc. adventum cornū -um
Abl. adventū cornū
Plural
Nom. adventūs cornua -ūs -ua
Gen. adventuum cornuum -uum -uum
Dat. adventibus cornibus -ibus -ibus
Acc. adventūs cornua -ūs -ua
Abl. adventibus cornibus -ibus -ibus

467. THE FIFTH DECLENSION. Ē-STEMS

diēs, m., day rēs, f. thing
Stems diē- rē-
Bases di- r-
Singular TERMINATIONS
Nom. diēs rēs -ēs
Gen. diēī r -ē̆ī
Dat. diēī r -ē̆ī
Acc. diem rem -em
Abl. diē rē
Plural
Nom. diēs rēs -ēs
Gen. diērum rērum -ērum
Dat. diēbus rēbus -ēbus
Acc. diēs rēs -ēs
Abl. diēbus rēbus -ēbus

468. SPECIAL PARADIGMS

deus, m., god domus, f., house vīs, f., strength iter, n., way
Stems deo- domu- vī- and vīri- iter- and itiner-
Bases de- dom- v- and vīr- iter- and itiner-
Singular
Nom. deus domus vīs iter
Gen. deī domūs vīs (rare) itineris
Dat. deō domuī, -ō vī (rare) itinerī
Acc. deum domum vim iter
Abl. deō domō, -ū vī itinere
Plural
Nom. deī, dī domūs vīrēs itinera
Gen. deōrum, deum domuum, -ōrum vīrium itinerum
Dat. deīs, dīs domibus vīribus itineribus
Acc. deōs domōs, -ūs vīrīs, -ēs itinera
Abl. deīs, dīs domibus vīribus itineribus

a. The vocative singular of deus is like the nominative.

b. The locative of domus is domī.

ADJECTIVES

469. FIRST AND SECOND DECLENSIONS. O- AND Ā-STEMS

a. Adjectives in -us

bonus, good   Stems bono- m. and n., bona- f.   Base bon-
Singular
MASC. FEM. NEUT.
Nom. bonus bona bonum
Gen. bonī bonae bonī
Dat. bonō bonae bonō
Acc. bonum bonam bonum
Abl. bonō bonā bonō
Plural
Nom. bonī bonae bona
Gen. bonōrum bonārum bonōrum
Dat. bonīs bonīs bonīs
Acc. bonōs bonās bona
Abl. bonīs bonīs bonīs

b. Adjectives in -er

līber, free   Stems lībero- m. and n., līberā- f.   Base līber-
Singular
MASC. FEM. NEUT.
Nom. līber lībera līberum
Gen. līberī līberae līberī
Dat. līberō līberae līberō
Acc. līberum līberam līberum
Abl. līberō līberā līberō
Plural
Nom. līberī līberae lībera
Gen. līberōrum līberārum līberōrum
Dat. līberīs līberīs līberīs
Acc. līberōs līberās lībera
Abl. līberīs līberīs līberīs

pulcher, pretty   Stems pulchro- m. and n., pulchrā- f.   Base pulchr-
Singular
MASC. FEM. NEUT.
Nom. pulcher pulchra pulchrum
Gen. pulchrī pulchrae pulchrī
Dat. pulchrō pulchrae pulchrō
Acc. pulchrum pulchram pulchrum
Abl. pulchrō pulchrā pulchrō
Plural
Nom. pulchrī pulchrae pulchra
Gen. pulchrōrum pulchrārum pulchrōrum
Dat. pulchrīs pulchrīs pulchrīs
Acc. pulchrōs pulchrās pulchra
Abl. pulchrīs pulchrīs pulchrīs

470. THE NINE IRREGULAR ADJECTIVES

alius, another   Stems alio- m. and n., aliā- f.   Base ali-
Singular Plural
MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
Nom. alius alia aliud aliī aliae alia
Gen. alīus alīus alīus aliōrum aliārum aliōrum
Dat. aliī aliī aliī aliīs aliīs aliīs
Acc. alium aliam aliud aliōs aliās alia
Abl. aliō aliā aliō aliīs aliīs aliīs
 
ūnus, one, only   Stems ūno- m. and n., ūnā- f.   Base ūn-
MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
Nom. ūnus ūna ūnum ūnī ūnae ūna
Gen. ūnīus ūnīus ūnīus ūnōrum ūnārum ūnōrum
Dat. ūnī ūnī ūnī ūnīs ūnīs ūnīs
Acc. ūnum ūnam ūnum ūnōs ūnās ūna
Abl. ūnō ūnā ūnō ūnīs ūnīs ūnīs

a. For the complete list see § 108.

471. ADJECTIVES OF THE THIRD DECLENSION. I-STEMS

I. THREE ENDINGS
ācer, ācris, ācre, keen, eager Stem ācri-   Base ācr-
Singular Plural
MASC. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
Nom. ācer ācris ācre ācrēs ācrēs ācria
Gen. ācris ācris ācris ācrium ācrium ācrium
Dat. ācrī ācrī ācrī ācribus ācribus ācribus
Acc. ācrem ācrem ācre ācrīs, -ēs ācrīs, -ēs ācria
Abl. ācrī ācrī ācrī ācribus ācribus ācribus
II. TWO ENDINGS
omnis, omne, every, all Stem omni-   Base omn-
Singular Plural
MASC. AND FEM. NEUT. MASC. AND FEM. NEUT.
Nom. omnis omne omnēs omnia
Gen. omnis omnis omnium omnium
Dat. omnī omnī omnibus omnibus
Acc. omnem omne omnīs, -ēs omnia
Abl. omnī omnī omnibus omnibus
III. ONE ENDING
pār, equal   Stem pari-   Base par-
Singular Plural
MASC. AND FEM. NEUT. MASC. AND FEM. NEUT.
Nom. pār pār parēs paria
Gen. paris paris parium parium
Dat. parī parī paribus paribus
Acc. parem pār parīs, -ēs paria
Abl. parī parī paribus paribus

1. Observe that all i-stem adjectives have in the ablative singular.